“උඹලා ආවා මෙතන බොක්ක පැලෙනකම් කන්න. මගේ දේවල් කන්න. දුවපියව්, දුවපියව්...” කියමින් දානෙ ගෙදර ආහාර ගනිමින් සිටි ඥාති හිතවතුන්ට රංජනී කොස්සක් කැඩෙනතුරු පහර දී ගෙදරින් එළවා ගත්තාය.

සමහරු කකා සිටි බත් පිඟන් අතහැර දා දුවන්නට වූහ. තවත් සමහරු කොහු මිටි පහර කා ඔළු පලාගෙන ලේ ගලමින් දිවූහ. කාන්තාවෝ කුඩා දරුවන් තුරුලු කැර ගෙන දිවූහ. රංජනීගේ පියා මියගොස් තුන් වසරක් පිරෙන දා ඇගේ නිවසේ පැවැති සාංඝික දානමය පිංකමට ඇගේ ම ආරාධනයෙන් පැමිණි ඥාති මිත්‍රාදීන්ට ඇයම කොස්සෙන් පහර දී එළවා ගැනීම කාටත් ප්‍රශ්නයක් විය.

දානයට වැඩම කළ භික්ෂුන් වහන්සේ දන් වළදා ආපසු වැඩම කළ හැටියේ ම මේ විපිරියාසය සිදුවිය.

රංජනී පිළිමතලාවේ පදිංචි පනස් හැවිරිදි දෙදරු මවකි. ඇගේ නිවස පුරා දුර්ගන්ධයක් පැතිරීම, සෑම ආහාරයක් ම තෙල් කුහුඹුවන් ගෙන් වැසී යෑම, ආහාර ඉක්මනින් පිළුණු වීම, නිවසේ බඩු සෙලවීම මෙන්ම රංජනීට කෑම අරුචිය, හා බඩේ වේදනා ඇතිවීම යන දුක් කරදරවලින් මේ පවුලේ අය පෙළුණාහ.

මේ කරදරවලින් මිදෙන්නට විවිධ පිළිවෙත්වලින් ද ලෙඩ රෝගවලට කළ වෛද්‍ය ප්‍රතිකාරවලින් ද කිසිඳු සහනයක් නොවීය. ඇතුල්කෝට්ටේ ගුප්ත ගවේෂණ මධ්‍යස්ථානය පිළිබඳ රංජනීගේ අවධානයට යොමු කරනු ලදුව, ඒ අනුව රංජනී, සිය සැමියා සහ මෑණියන් සමඟ එහි ගියාය.

එහි දී ආධ්‍යාත්මීය උපදේශකවරයා විසින් රංජනී වෙත ශක්ති කිරණ එල්ල කරන ලදුව ඇය වෙව්ලන්නටත්, පැද්දෙන්නටත් වූවාය.

එදින ඉන් එහා දෙයක් මතු කරන්නට තරම් ඇයට හෝ භූතාත්මයට හෝ ශක්තියක් නොවූයෙන් දින විසි එකක් ගමේ පන්සලේ දී බෝධි පූජා පවත්වා නැවත පැමිණෙන ලෙස උපදෙස් දුන්නේය. ඊළඟට පැමිණි දිනයේ රංජනී ආවිෂ්ටව අඬන්නට වූවාය. ගවේෂකවරයා ප්‍රශ්න කරන්නට විය. 

“ඔව් මහත්තයා. මම සම්පූර්ණ විස්තරය කියන්නම්” යැයි රංජනී විස්තරය පටන් ගත්තාය.

“අපේ තාත්තා හරිම ලෝබයි. කිසිම දෙයක් කිසිම කෙනෙකුට දෙන්නේ නෑ. වත්තට සතෙකුටවත් එන්න දෙන්නෙ නෑ. වත්ත වටේ ම කම්බි ගහලා දැල් ගහලා බල්ලෙකුටවත් එන්න බැරිවෙන්න. ගේට්ටුව වහලා හිඟන්නෙකුටවත් එන්න බෑ. දේපළවලට හරිම ලෝබයි. තුන් වේලටම බත් උයන්න අම්මට හාල් ටික දෙන්නෙත් තාත්තා ම මැනලා කිව්ව ම තාත්ත ගෙ ලෝබකම ගැන හිතාගන්න පුළුවන්නෙ” යි ඇය කීවාය.

රංජනීගෙ ස්වාමි පුරුෂයා ඊළඟට කතා කළේය. “තාත්තා මැරිල අවුරුදු තුනක් ගෙවෙන දවසෙ අපි ගෙදර සාංඝික දානයක් දුන්නා. දානෙ කටයුතු ඉවර වෙලා හාමුදුරුවරු ගෙදරින් පිටත් වෙලා ගිය හැටියේ රංජනීගෙ හැසිරීම අමුතු වුණා. ඇස් දෙකේ බැල්ම නපුරු වුණා. කෑ ගහගෙන ආවේශ වුණා වගේ කොස්ස අරගෙන මිනිසුන්ට ගහන්න පටන්ගත්තා. කෑම කකා හිටපු මිනිස්සු දුවන්න පටන් ගත්තා. එදා ඉඳලා තමයි මෙයාගෙ අසනීප ඔක්කොම” යැයි කීවේය. තවත් දවස් හතක් බෝධි පූජා පවත්වා නැවත එන ලෙස උපදෙස් දුන්නේ ය. රංජනී නැවත පැමිණි දිනයේ ද ප්‍රලය වූ අතර ගවේෂකවරයා ප්‍රශ්න කළේය.

“එහෙම කියන්න එපා. සැරියුත් මුගලන් අග්‍ර ශ්‍රාවක මහා රහතන් වහන්සේලාගෙන් පැවත එන අනුත්තර වූ පින් කෙතක් බඳු වූ මහා සංඝ රත්නයට අපහාස කරන්න එපා. එක් කෙනෙක් කළ වැරැද්දට මුළු සංඝ ශාසනයට ම බණින්න එපා. ගරහන්න එපා. මම මේ රංජනීගෙ පවුලෙ අයට නියම කරනවා තවත් බෝධි පූජා දහ හතරක් තියන්න. ඔබත් ඒ බෝධි පූජාවලට යන්න ඕනෑ. තමුන් ඒ බෝධීන් වහන්සේ ළඟ ඉඳ ගෙන මේ අයගෙ බෝධි පූජාව අවසන් වෙන තුරු බුද්ධං සරණං ගච්ඡාමි, ධම්මං සරණං ගච්ඡාමි, සංඝං සරණං ගච්ඡාමි, කියන වාක්‍ය තුන එක දිගට නොකඩවා කියන්න ඕනෑ” යි භූතාත්මයට නියම කළේය. ඒ බෝධි පූජා අවසන් කොට නැවත පැමිණෙන ලෙසත්, නිවසේ ඇති පියාගේ (රත්නපාලගේ) ඡායාරූප සියල්ලම දර්ශනයෙන් ඉවත් කරන ලෙසත් උපදෙස් දුන්නේය. බෝධි පූජා අවසන් කොට නැවත පැමිණි රංජනී යළිත් ප්‍රලය වූවාය.

“මම වන්දනාවෙ ගිහිල්ලා නෑ මහත්තයා. ඒවාට මුදල් නාස්ති කළේ නෑ. මහත්තයා හොඳ තැනකට යවන්න.” සුදු නෙළුම් මල් වට්ටියක් හා වැටකෙය්යා මලක් ගෙන්වා භූතාත්මය එයට සම්බන්ධ කොට අනුරාධපුර ජය ශ්‍රී මහා බෝධීන් වහන්සේ සමීපයට යැව්වේය. ඉඩකඩම් දේපළ පිළිබඳ දැඩි තණ්හාවෙන් ජීවත් වන්නෝ, මරණයෙන් පසුව ද එම දේපළ ආශ්‍රිතව දුගතිගාමී ප්‍රේතයන් වී, ප්‍රේතියන් වී ඉපිද අවුරුදු දස දහස් ගණන් දුක් විඳිති.

මතුගම මහින්ද විජේතිලක
උපුටා ගැනීම සිළුමිණ පුවත්පත